YAPILARIN DEPREM GÜVENLİĞİNİN BELİRLENMESİ
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yapıların deprem güvenliği ve depreme dayanıklı yapı tasarımı konularının önemi bir kez daha gündeme gelmiştir. Türkiye’nin en köklü ve kurumsal üniversitelerinden birisi olan Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde, yapıların deprem güvenliği ve depreme dayanıklı yapılar konusunda uzun yıllardır laboratuvar ve gerçek saha ortamında pek çok bilimsel araştırma projeleri gerçekleştirilmiştir. Bölümümüz ayrıca bu konuda uzman inşaat mühendislerinin yetiştirilmesine de önemli katkılar sağlamaktadır.
Yaşanan depremler nedeniyle ülkemiz genelinde binalarının deprem güvenliğini kontrol ettirmek isteyen vatandaşlarımızın sayısı her geçen gün artmaktadır. Sektörde bu konudaki uzman ve yetkin mühendislik firmalarının sayısındaki yetersizlik nedeniyle üniversitemiz sahip olduğu bu bilgi ve birikimi topluma katkı kapsamında insanlarımıza aktarmaya devam etmektedir. Bu amaçla, Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde görev yapan alanında uzman öğretim elemanlarımız tarafından Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinasyonunda yapılan “Binaların Deprem Güvenliğinin Tespiti” konusunda aşağıdaki hizmetler verilmektedir.
a) Görsel İnceleme Hizmeti:
Binalarınızın (mevcut, satın alacağınız veya kiralayacağınız) mevcut durumu uzman bir ekip tarafından yerinde görsel olarak detaylıca incelenir. İncelemede ilk olarak; binanın projesine uygun yapılıp yapılmadı (kolon ve kirişlerinin boyut ve yerlerinin tespiti vb.) kontrol edilir. Daha sonra, varsa yapıda bulunan kusurlar (çatlaklar, korozyon, zeminde çökme vb.) belirlenir. Tahribatsız yöntemler kullanılarak (binaya hiçbir zarar verilmeden) malzeme özellikleri yaklaşık olarak belirlenebilir. Son olarak, yapının mevcut elemanları ve statik sistemi ile ilgili görülen eksiklikler belirlenir. Tespit edilen hususlar fotoğrafları ile birlikte bir rapora yazılarak teslim edilir. Bu yöntem görsel bir inceleme olduğu için yapının deprem güvenliği hakkında kesin bir bilgi vermez. Sadece binanın mevcut durumu ve yapıda oluşmuş mevcut hasarlar ve yapısal kusurlar tespit edilir. Ayrıca yapıda detaylı inceleme yapılmasına gerek olup olmadığı hususunda bilgi verilir.
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında Riskli yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar çerçevesinde yapıların deprem riskinin belirlenmesi hizmetidir. Üniversitemiz, 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından riskli yapıların tespiti için yetki verilen resmi kurumlardan bir tanesidir. Bu hizmet kapsamda, öncelikle binanın belirlenen kritik bir katındaki kolon veya perdelerden belirli sayıda karot numunesi alınarak ve beton örtüsü sıyrılarak beton mevcut malzeme kalitesi ve donatı sayıları ve yerleşimleri belirlenmektedir. Gerekli durumlarda yapının zemin özelliklerin belirlenebilmesi için zemin etüdü yapılmaktadır. Son aşamada, binanın bilgisayar analiz modeli oluşturularak yapının yaşanabilecek depremlerde riskli olup olmadığı tespit edilir. Gerçekleştirilen tespit işlemleri bir rapor hazırlanarak teslim edilir. Yapılan inceme sonucunda riskli olarak tespit edilen yapı, 6306 sayılı kanun kapsamında değerlendirilerek “kentsel dönüşüm” imkanlarından faydalanabilmektedir. Bu yöntem; bina deprem performans değerlendirmesi ve güçlendirmesi amacıyla kullanılamaz. Ayrıca incelemede riskli bulunmayan binaların, depreme dayanıklı tasarım esaslarını sağladığı (deprem performansının yeterli olduğu) sonucu çıkarılamaz.
c) Binaların Deprem Performansın Belirlenmesi Hizmeti:
2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne göre gerçekleştirilen ve binaların depreme performanslarının tespiti için uygulanan en detaylı/kapsamlı ve gerçekçi inceleme yöntemidir. Öncelikle, binanın oturduğu zemin özellikleri zemin etüdü yapılarak belirlenir. Binanın her katındaki taşıyıcı sistem elemanlarından (kolon, perde vb.) belirli sayıda karot numunesi alınarak ve beton örtüsü sıyrılarak beton mevcut malzeme kalitesi ve donatı sayıları belirlenmektedir. Binadan bilgi toplanarak (röleve çıkartılması) projesine uygun yapılıp yapılmadığı kontrol edilir ve mevcut hasar durumu değerlendirilir. Son aşamada, binanın detaylı bilgisayar analiz modelleri hazırlanarak yapının depreme dayanıklı tasarım esaslarını sağlayıp sağlamadığı tespit edilir. Hazırlanan detaylı bir rapor ile yapının deprem performans seviyesi belirlenir. Çalışma sonucunda deprem performansı yeterli çıkan binalarda yapının düzenli bakımı dışında herhangi bir işlem yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak bina performansının yetersiz çıkması durumunda ise yapının güçlendirmesi gerekmektedir (güçlendirme projesi bu hizmet kapsamında yapılmamaktadır).
Not: Binalardan karot alınması ve donatı sıyırması işlemleri; uzman ekipler tarafından ve tekniğine uygun şekilde yapılması durumunda yapıya herhangi bir zarar vermemektedir.
Yukarıda belirtilen hizmetlerden yararlanmak için Sakarya Üniversitesi Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne doğrudan dilekçe ile şahsen başvurulması gerekmektedir.
Adres:
Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü M8 Binası
Serdivan/SAKARYA
İletişim Numarası:
0 264 295 5713
0 264 295 5579
Dilekçe örneği ekte yer almaktadır.
